Экспертыза свідроўнага абсталявання

Судова-экспертная калегія праводзіць экспертызы свідроўнага абсталявання, якое выкарыстоўваецца ў розных галінах эканомікі (горназдабыўной прамысловасці, будаўніцтве падземных збудаванняў, падземных камунікацый) для забеспячэння працэсу разбурэння грунтоў і горных парод.

У працэсе эксплуатацыі дэталі і інструменты свідроўнага абсталявання пераносяць павышаны знос, а таксама дынамічную, тэмпературную нагрузку, у сувязі з чым абсталяванне выходзіць з ладу.

Зыходзячы з экспертнай практыкі Судова-экспертнай калегіі, найбольш частымі прычынамі адмовы свідроўнага абсталявання з'яўляюцца:

1. Парушэнні правілаў эксплуатацыі:
   • перавышэнне дапушчальных нагрузак;
   • выкарыстанне свідроўнага абсталявання не па прызначэнні (напрыклад, выкарыстанне ў геалагічных умовах, якія не прадугледжаныя праектнай і эксплуатацыйнай дакументацыяй);
   • недастатковае правядзенне геолага-разведачных работ;
   • неналежны аналіз сустрэчных камунікацый (труб водазабеспячэння і ацяплення, каналізацыйных труб, рукавоў (труб) кабеляў электрасілкавання або сувязі, калодзежаў) пры гарызантальным свідраванні ў гарадскіх умовах;
   • несвоечасовае тэхнічнае абслугоўванне або рамонт;
   • некваліфікаваныя дзеянні персаналу.
2. Дэфекты вытворчага і канструктыўнага характару:
   • недастатковая трываласць і зносаўстойлівасць інструмента;
   • неналежная якасць скарыстанага пры вытворчасці матэрыялу;
   • няякасны выраб дэталяў і вузлоў:
     • недапушчальныя адхіленне ад прамалінейнасці восі, адхіленне ад профілю падоўжнага сячэння, адхіленне ад знешняга дыяметра або рознатаўшчынасць свідроўных труб ці высадкі на іх;
     • недапушчальныя адхіленні параметраў разьбы на ўнутраных ці знешніх паверхнях свідроўных замкоў да зборкі;
     • неналежнае пазіцыянаванне разцоў (цвёрдасплаўных пласцін) на буравых каронках;
     • неналежная прыварка лап да шматшарошачных секцыйных долатаў;
     • недапушчальныя адхіленні размяшчэння разцоў (зуб'яў) або шарошак адносна намінальный тарцовай паверхні свідроўнага долата;
     • неналежная тэрмаапрацоўка пераціраюча-рэжучага, рэжуча-сколваючага, ператрушчваючага або ператрушчваюча-сколваючага інструмента;
     • неналежная якасць вырабу падшыпнікавага вузла шарошак;
     • неналежная прыварка свідроўных замкоў да свідроўных труб;
   • памылкі пры распрацоўцы канструкцый рабочых органаў абсталявання:
     • незабеспячэнне патрабаванай калянасці працоўнага органа;
     • нерацыянальнае размяшчэнне пераціраюча-рэжучага, рэжуча-сколваючага, ператрушчваючага або ператрушчваюча-сколваючага інструмента, якое не забяспечвае раўнамерны знос рабочага інструмента;
     • неналежнае праектаванне вузлоў падачы вады, свідравога раствора або змазкі вузлоў рабочага органа;
     • неналежнае праектаванне падшыпнікавага вузла шарошак;
     • неналежны выбар магутнасці прывада рабочага органа;
     • неналежнае праектаванне рэдуктара прывада рабочага органа;
     • недастатковы запас трываласці элементаў рабочага органа, свідроўных труб.
3. Натуральны знос абсталявання.
4. Абрушэнне пароды з прычыны наяўнасці ў пародзе паражнін ці з прычыны размыцця ніжніх слаёў пароды падземнымі водамі.

Правядзенне экспертызы свідроўнага абсталявання выконваецца кваліфікаванымі і атэставанымі ва ўстаноўленым парадку адмыслоўцамі па неразбуральным кантролі (візуальным, капілярным, ультрагукавому метаду), а таксама экспертамі ў галіне металазнаўства і машынабудавання.

У ходзе правядзення экспертызы свідроўнага абсталявання выконваецца поўны аналіз эксплуатацыйнай і праектнай дакументацыі. На аснове атрыманых дадзеных робіцца выбар сродкаў і схем вымярэнняў і выпрабаванняў, якія, у залежнасці ад пастаўленай задачы, могуць улучаць:

• вымярэнне геаметрычных параметраў устаноўкі;
• вымярэнне геаметрычных параметраў рабочага органа (свідроўных долатаў, каронак, памераў і размяшчэння шарошек і зуб'яў з цвёрдасплаўных пласцін);
• даследаванне разбурэнняў у зоне зварных швоў або зоне тэрмічнага ўплыву (пры наяўнасці гэткіх разбурэнняў);
• даследаванне на наяўнасць паверхневых і ўнутраных расколін стомленаснага разбурэння;
• даследаванне канструктыўных асаблівасцяў і работы вузлоў і агрэгатаў;
• разборка рэдуктараў прывада, падшыпнікавых вузлоў, секцыйных свідроўных долатаў (пры неабходнасці).

Далей праводзіцца адбор узораў дэталяў для вызначэння фізіка-механічных уласцівасцяў матэрыялу ў лабараторных умовах (у асобных выпадках магчыма вызначэнне фізіка-механічных уласцівасцяў экспрэс-метадамі на месцы агляду). У выпадку неабходнасці вырабляецца кампутарнае мадэляванне і разлік на трываласць, кантактную трываласць і зносаўстойлівасць з ужыткам метаду канчатковых элементаў.

На вырашэнне экспертызы свідроўнага абсталявання экспертам Судова-экспертнай калегіі ставяцца наступныя пытанні:

• вызначыць прычыну адмовы свідроўнага абсталявання;
• вызначыць характар выяўленых дэфектаў;
• вызначыць магчымасць ліквідацыі наяўных пашкоджанняў;
• вызначыць пералік пашкоджаных агрэгатаў;
• вызначыць кошт аднаўленчага рамонту абсталявання.

Пракансультавацца па пытаннях экспертызы свідроўнага абсталявання ў Судова-экспертнай калегіі Вы можаце па адрасе: г. Мінск, вул. Жукоўскага, д. 11а, 4-ы паверх

або па тэлефонах +375 (17) 317 04 71; +375 (17) 317 04 72; +375 (17) 317 04 73; +375 (17) 317 04 74; +375 (17) 317 04 75; +375 (17) 317 04 76; +375 (29) 198 60 11; +375 (44) 588 60 11.

© А.Ю.Борахаў, К.І.Дадзькоў