Судова-экспертная калегія праводзіць адмысловыя даследаванні абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці. Дадзеныя экспертызы праводзяцца атэставанымі экспертамі, якія прайшлі адмысловае навучанне і атэставаныя камісіямі Міністэрства энергетыкі Рэспублікі Беларусь, а таксама акрэдытаванымі органамі сертыфікацыі персаналу ў галіне неразбуральнага кантролю і ў галіне аховы працы.
Прадметам экспертызы па даследаванні абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці з'яўляюцца факты і абставіны, якія адбываюцца ў выніку аварый, інцыдэнтаў і няшчасных выпадкаў на вытворчых небяспечных аб'ектах.
Да катэгорыі небяспечных вытворчых аб'ектаў належаць аб'екты, на якіх:
- атрымліваюцца, выкарыстоўваюцца, перапрацоўваюцца, утвараюцца, захоўваюцца, транспартуюцца, знішчаюцца наступныя небяспечныя рэчывы:
- самазапальваючыя рэчывы — газы і лёгкаўзгаральныя вадкасці, якія пры нармальным ціску і ў сумесі з паветрам запальваюцца і тэмпература кіпення якіх пры нармалёвым ціску складае 20 градусаў Цэльсія або ніжэй;
- акісляючыя рэчывы — рэчывы, якія падтрымліваюць гарэнне, якія выклікаюць узгаранне і (або) спрыяюць узгаранню іншых рэчываў у выніку акісляльна-аднаўленчай экзатэрмічнай рэакцыі;
- гаручыя рэчывы — вадкасці, газы, пыл, здольныя самавазгарацца, а таксама ўзгарацца ад крыніцы запальвання і самастойна гарэць пасля яе выдалення;
- выбуховыя рэчывы — рэчывы, якія пры пэўных відах знешняга ўздзеяння здольныя на вельмі хуткае самараспаўсюджванне хімічнага ператварэння з вылучэннем цяпла і з’яўленнем газаў;
- таксічныя рэчывы — рэчывы, здольныя пры ўздзеянні на жывыя арганізмы прыводзіць да іх гібелі і якія маюць наступныя характарыстыкі:
- сярэдняя смяротная доза пры ўвядзенні ў страўнік ад 15 міліграмаў на кілаграм да 200 міліграмаў на кілаграм улучна;
- сярэдняя смяротная доза пры нанясенні на скуру ад 50 міліграмаў на кілаграм да 400 міліграмаў на кілаграм улучна;
- сярэдняя смяротная канцэнтрацыя ў паветры ад 0,5 міліграма на літр да 2 міліграмаў на літр улучна;
- высокатаксічныя рэчывы — рэчывы, здольныя пры ўздзеянні на жывыя арганізмы прыводзіць да іх гібелі і якія маюць наступныя характарыстыкі:
- сярэдняя смяротная доза пры увядзенні ў страўнік ня больш за 15 міліграмаў на кілаграм;
- сярэдняя смяротная доза пры нанясенні на скуру ня больш за 50 міліграмаў на кілаграм;
- сярэдняя смяротная канцэнтрацыя ў паветры ня больш за 0,5 міліграма на літр;
- рэчывы, што ўяўляюць небяспеку для навакольнага асяроддзя, рэчывы, якія характарызуюцца ў водным асяроддзі наступнымі паказчыкамі вострай таксічнасці:
- сярэдняя смяротная доза пры інгаляцыйным уздзеянні на рыбу на працягу 96 гадзін ня больш за 10 міліграмаў на літр;
- сярэдняя канцэнтрацыя яду, якая выклікае пэўны эфект пры ўздзеянні на дафніі на працягу 48 гадзін, ня больш за 10 міліграмаў на літр;
- сярэдняя інгібіруючая канцэнтрацыя пры ўздзеянні на багавінне на працягу 72 гадзін ня больш за 10 міліграмаў на літр;
- выкарыстоўваецца абсталяванне, якое працуе пад ціскам больш 0,07 МПа або пры тэмпературы нагрэву вады больш за 115 градусаў Цэльсія;
- выкарыстоўваюцца стацыянарна усталяваныя грузападымальныя механізмы, эскалатары, лінныя дарогі, фунікулёры;
- атрымліваюцца расплавы чорных і каляровых металаў і сплавы на аснове гэтых расплаваў;
- вядуцца горныя работы, працы па ўзбагачэнні карысных выкапняў, а таксама работы ў падземных умовах.
Арганізацыя, якая эксплуатуе небяспечны вытворчы аб'ект, абавязана:
- мець ліцэнзію на эксплуатацыю небяспечнага вытворчага аб'екту;
- мець упаўнаважанаю асобу або ўпаўнаважаны орган, якія ажыццяўляюць вытворчы кантроль за прамысловай бяспекай;
- забяспечваць укамплектаванасць штату работнікаў небяспечнага вытворчага аб'екта ў адпаведнасці з усталяванымі патрабаваннямі;
- дапускаць да працы на небяспечным вытворчым аб'екце асоб, якія задавальняюць адпаведным кваліфікацыйным патрабаванням і якія не маюць медычных супрацьпаказанняў да названай працы;
- забяспечваць правядзенне падрыхтоўкі і атэстацыі работнікаў у галіне прамысловай бяспекі;
- мець на небяспечным вытворчым аб'екце акты заканадаўства Рэспублікі Беларусь і тэхнічныя нарматыўныя прававыя акты, якія ўстанаўліваюць правілы вядзення работ на небяспечным вытворчым аб'екце;
- арганізоўваць і ажыццяўляць вытворчы кантроль за выкананнем патрабаванняў прамысловай бяспекі;
- забяспечваць наяўнасць і функцыянаванне неабходных прылад і сістэм кантролю за вытворчымі працэсамі ў адпаведнасці з устаноўленымі патрабаваннямі;
- прадухіляць пранікненне на небяспечны вытворчы аб'ект старонніх асоб;
- забяспечваць правядзенне экспертызы прамысловай бяспекі, а таксама праводзіць тэхнічнае дыягнаставанне, выпрабаванні, агляд збудаванняў і тэхнічных прылад, якія ўжываюцца на небяспечным вытворчым аб'екце, ва ўстаноўленыя тэрміны і па прад'яўленаму ва ўстаноўленым парадку загадзе рэспубліканскага органа дзяржаўнага кіравання ў галіне прамысловай бяспекі;
- забяспечваць выкананне патрабаванняў прамысловай бяспекі да захоўвання небяспечных рэчываў;
- прыпыняць эксплуатацыю небяспечнага вытворчага аб'екта самастойна або па загадзе рэспубліканскага органа дзяржаўнага кіравання ў галіне прамысловай бяспекі і яго службовых асоб у выпадку аварыі або інцыдэнту на небяспечным вытворчым аб'екце, а таксама ў выпадку выяўлення новых абcтавін, якія ўплываюць на прамысловую бяспеку;
- ажыццяўляць мерапрыемствы па лакалізацыі і ліквідацыі наступстваў аварыі на небяспечным вытворчым аб'екце, аказваць садзейнічанне дзяржаўным органам у расследаванні прычын аварыі;
- браць удзел у тэхнічным расследаванні прычын аварыі на небяспечным вытворчым аб'екце, прымаць меры па ліквідацыі названых прычын і прафілактыцы падобных аварый;
- ажыццяўляць тэхнічныя меры, накіраваныя на стварэнне і разгортванне інжынерных сістэм кантролю, назірання і падтрымкі дзеянняў пры магчымых аварыях, сістэм абвесткі, сувязі, сродкаў і сістэм абароны, матэрыяльных, фінансавых і іншых рэсурсаў, а таксама якія прадугледжваюць стварэнне і абсталяванне навучальных палігонаў, трэнажораў для адпрацоўкі практычных навыкаў, звязаных з дзеяннямі пры аварыях;
- прымаць меры па абароне жыцця і здароўя работнікаў у выпадку аварыі на небяспечным вытворчым аб'екце;
- весці ўлік аварый і інцыдэнтаў на небяспечным вытворчым аб'екце.
У цяперашні час у Рэспубліцы Беларусь распрацавана комплексная гарманізаваная заканадаўчая база, якая дазваляе забяспечваць прамысловую бяспеку на ўсіх відах прадпрыемстваў і арганізацыях. Як паказвае экспертная практыка, пры здарэнні аварыі або інцыдэнту службовыя асобы або працаўнікі прадпрыемства парушаюць адначасова некалькі патрабаванняў бяспекі, якія ў сукупнасці прыводзяць да няшчасных выпадкаў на вытворчасці, бо пры належнай арганізацыі вытворчага кантролю разавае парушэнне аднаго патрабавання бяспекі не прыводзиць да цяжкіх наступстваў.
Пры вытворчасці экспертыз па даследаванні абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці перад экспертам ставіцца задача па вызначэнні найбольш ўплываючых і ўсіх спадарожных прычын, якія абумовілі ўзнікненне аварыі або інцыдэнту, а таксама ранжыраванне ўсіх прычын узнікнення няшчаснага выпадку па ступені іх уплыву.
Таксама да задач экспертызы па даследаванні абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці адносяць ацэнку тэхнічнага стану вытворчага небяспечнага аб'екта да і пасля здарэння аварыі або інцыдэнту, бо ў пераважнай большасці выпадкаў парушальнікі патрабаванняў бяспекі і сведкі спрабуюць прадставіць у якасці прычыны няшчаснага выпадку самаадвольнае спрацоўванне працоўнага органа прамысловага абсталявання або раптоўную адмову ў сістэме бяспекі вытворчага небяспечнага аб'екту.
Судова-экспертная калегія мае досвед вытворчасці экспертыз па даследаванні прычын і абставінаў няшчасных выпадкаў на прадпрыемствах і арганізацыях:
- металаапрацоўчай прамысловасці;
- дрэваапрацоўчай прамысловасці;
- будаўніцтва і вытворчасці будматэрыялаў;
- энергетыкі;
- хімічнай прамысловасці;
- лёгкай прамысловасці;
- харчовай прамысловасці;
- сельскай гаспадаркі.
Экспертызы праводзяцца экспертамі, якія атэставаныя ў якасці
- адмыслоўцаў па электрабяспецы энерганаглядам Мінэнергетыкі Рэспублікі Беларусь;
- адмыслоўцаў па неразбуральным кантролі Дзяржстандартам Рэспублікі Беларусь:
- па візуальным і вымяральныя кантролі;
- па ўльтрагукавым кантролі;
- па віхратокавым кантролі;
- па капілярным кантролі;
- па цеплавым кантралі;
- па вібрадыягностыцы.
Можна вылучыць наступныя прычыны няшчасных выпадкаў на вытворчасці:
- няспраўнасць тэхналагічнага абсталявання;
- няспраўнасць тэхналагічнага абсталявання, адмысловых прыстасаванняў, рэжучага інструменту, дапаможнага інвентара;
- няспраўнасць ахоўных агародж;
- няспраўнасць адмысловых сродкаў індывідуальнай абароны;
- незабеспячэнне належных умоў працы на прадпрыемстве (у арганізацыі);
- парушэнне тэхналогіі працы (вытворчасці);
- ігнараванне работнікам галіновых патрабаванняў бяспекі;
- парушэнне работнікам патрабаванняў вытворчай дысцыпліны.
У выпадку патрэбы пры правядзенні экспертызы па даследаванні абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці адмыслоўцамі Судова-экспертнай калегіі вырабляюцца інжынерныя трываласныя разлікі тэхналагічнага абсталявання. Трываласныя разлікі праводзяцца з дапамогай ліцэнзійнага праграмнага забеспячэння - сістэмы аўтаматызаванага праектавання КОМПАС 3D-V16 з сістэмай трываласнога аналізу APM FEM.
Пракансультавацца па пытаннях прызначэння адмысловага даследаванні прычын і абставінаў няшчасных выпадкаў на вытворчасці ў Судова-экспертнай калегіі Вы можаце па адрасе: г. Мінск, вул. Жукоўскага, д. 11А, 4-ы паверх
або па тэлефонах +375 (17) 317 04 71; +375 (17) 317 04 72; +375 (17) 317 04 73; +375 (17) 317 04 74; +375 (17) 317 04 76; +375 (44) 588 60 11.